Сравнительный анализ вежливости как лингвистического понятия в хорватском и английском языках
https://doi.org/10.25205/1818-7935-2024-22-1-5-16
Аннотация
Несмотря на первоначальные утверждения Браун и Левинсона о том, что вежливость является универсальным, одинаково воспринимаемым понятием во всех культурах, давно установлено, что разные общества воспринимают это понятие по-разному. Отсутствие понимания этих различий приводит к потенциальному межкультурному конфликту и, таким образом, требует исследований, особенно в культурах, в которых таких исследований мало, например, в хорватской культуре. Эта статья посвящена сравнительному корпусному анализу слова «politeness» в английском языке и его хорватского «аналога» слова «pristojnost» в словарях и их использованию в корпусах. Кроме того, данная статья направлена и на установление того, как носители хорватского языка воспринимают pristojnost и качество pristojnosti (т. е. ее отсутствие) у людей. С этой целью проводится качественный и количественный сравнительный корпусный анализ, основанный на определениях рассматриваемых слов в некоторых английских и хорватских словарях, их использовании в соответствующих корпусах и их переводах на каждый из двух языков, а также мелкомасштабный количественный и качественный анализ анкеты, заполненной хорватскими участниками. На основе такого четырехэтапного анализа был сделан вывод о том, что и английское politeness, и хорватское pristojnost имеют два значения, одно из которых связано с культурой/этикетом, а другое ориентировано на межличностные отношения, тогда как pristojanost имеет другое значение – порядочность. Также был сделан вывод, что pristojnost немного отличается от politeness, поскольку pristojnost больше фокусируется на межличностном поведении и взаимодействии, а не на социальных нормах, стандартах и этикете, на которых концепция politeness, по-видимому, в первую очередь сосредоточена. Понимание этих различий имеет решающее значение для качественного общения, особенно в межкультурном и мультикультурном контексте, например, в академической среде. По этой причине необходимо провести дополнительные исследования в более крупном масштабе, чтобы установить, как вежливость и ее эквиваленты воспринимаются в различных культурных контекстах, и эта статья служит призывом к расширению таких исследований.
Ключевые слова
Список литературы
1. Anić, V. Veliki rječnik hrvatskog jezika (The Great Dictionary of the Croatian Language). Zagreb: Novi liber, 2009, 1881 p.
2. Brown, P., Levinson, S. Politeness: Some Universals in Language Usage. Cambridge: Cambridge University Press, 1987, 345 p.
3. Bujas, Ž. Veliki englesko-hrvatski rječnik, četvrto izdanje (English-Croatian Dictionary, Fourth Edition). Zagreb: Nakladni zavod Globus, 2011, 1920 p.
4. Bujas, Ž. Veliki hrvatsko-engleski rječnik, četvrto izdanje (Croatian-English Dictionary, Fourth Edition). Zagreb: Nakladni zavod Globus, 2011, 1691 p.
5. COCA – Corpus of Contemporary American English. URL: https://www.english-corpora.org/coca
6. Glosbe Online Dictionary. URL: https://www.glosbe.com
7. Hrvatski jezični portal [Croatian Language Portal]. URL: https://www.hjp.znanje.hr
8. HrWaC - Croatian Web Corpus. URL: https://www.clarin.si/noske/all.cgi/first_form?corpname=hrwac;align=
9. Ide, S. Formal forms and discernment: Two neglected aspects of linguistic politeness // Multilingua, 1989. № 8. P. 223–248.
10. Kharlova M. L. Konceptualizatsiya nevezhlivosti v russkom i angliyskom yazikah (The Conceptualisation of Impoliteness in Russian and English) // Russian Journal of Linguistics, 2014. № 4. P. 119–131. DOI: 10.22363/2687-0088-9387 (accessed on: 4/5/2022).
11. Kolar, K. Politeness Strategies in Croatian University Student-Teacher Email Communication. // Word, Utterance, Text: Cognitive, Pragmatic and Cultural Aspects – 11th international conference. 2022. Vol. 2. P. 72–76. doi: 10.47475/9785727118054_76 (accessed on: 4/5/2022).
12. Kontekst Thesaurus. URL: https://www.kontekst.io/hrvatski
13. Lakoff, R. Language and woman’s place // Language in Society, 1973. Vol. 2. № 1. P. 45–79.
14. Larina, T. Katergoriya vezhlivosti y stil’ kommunikaciyi: sopostavleniye angliyskih y russkih lingvokul’turnih tradiciy (Politeness and communicative styles: comparative analysis of English and Russian language and culture traditions). Moscow : Jazyki slavianskih kul’tur, 2009, 512 p.
15. Larina, T. Culture-Specific Communicative Styles as a Framework for Interpreting Linguistic and Cultural Idiosyncrasies // International Review of Pragmatics, 2015. № 7. P. 195–215. DOI: 10.1163/18773109-00702003 (accessed on: 1/10/2022).
16. Leech, G. Principles of Pragmatics. London and New York: Longman, 1983, 264 p.
17. Leech, G., Larina T. Politeness: West and East // Russian Journal of Linguistics, 2014. № 4. P. 9–34. DOI: 10.22363/2687-0088-9380 (accessed on: 12/28/2021).
18. Locher, M. Markedness in politeness research. // Sociolinguistics Symposium 14 (SS14). 2002. Ghent, Belgium.
19. Locher, M. Power and Politeness in Action: Disagreements in Oral Communication. Berlin/New York: Mouton de Gruyter, 2004, 385 p.
20. Locher M., Watts R. Politeness theory and relational work // Journal of Politeness Research 1, 2005. P. 9–33.
21. Macmillan Dictionary and Thesaurus. URL: http://www.macmillandictionary.com
22. Merriam-Webster Online: Dictionary and Thesaurus. URL: http://www.merriam-webster.com.
23. Oxford Learner’s Dictionary. URL: https://www.oxfordlearnersdictionaries.com.
24. Školski rječnik hrvatskog jezika [School Dictionary of the Croatian Language]. URL: https://www.rjecnik.hr/
25. Thesaurus. URL: https://www.thesaurus.com.
26. Watts, R. Linguistic politeness and politic verbal behavior: Reconsidering claims for universality // Politeness in Language: Studies in its History, Theory and Practice ed. by Richard J. Watts, Sachiko Ide, and Konrad Ehlich. P. 43–69. Berlin/New York: Mouton de Gruyter, 1992.
27. Watts, R. Politeness. Cambridge: Cambridge University Press, 2003, 326 p.
28. Wierzbicka, A. Cross-Cultural Pragmatics: The Semantics of Human Interaction. Berlin/New York: De Gruyter Mouton, 2003, 541 p.
Рецензия
Для цитирования:
Колар К. Сравнительный анализ вежливости как лингвистического понятия в хорватском и английском языках. Вестник НГУ. Серия: Лингвистика и межкультурная коммуникация. 2024;22(1):5-16. https://doi.org/10.25205/1818-7935-2024-22-1-5-16
For citation:
Kolar K. Politeness as a Linguistic Concept in the Croatian and English Languages – a Comparative Analysis. NSU Vestnik. Series: Linguistics and Intercultural Communication. 2024;22(1):5-16. https://doi.org/10.25205/1818-7935-2024-22-1-5-16